پایگاه خبری فولاد ایران -  تصور من این است که اولویت سیاستگذاری در کشور در حال حاضر اقتصاد نیست؛ چون رفتاری که با FATF می‌شود به من این دیدگاه را می‌دهد که مخالفان آن هیچ بحث اقتصادی ندارند. چند روز قبل روزنامه سازندگی را مطالعه می‌کردم که در آن دیدگاه 20 مخالف FATF آمده بود، اما به عنوان نمونه حتی یک مخالفت اقتصادی هم ندیدم. این نشان می‌دهد که اولویت سیاستگذاری در ساختار سیاسی ما، اقتصادی نیست و بیشتر حول مسائل سیاسی، امنیتی یا ایدئولوژیک می‌چرخد. من در این حوزه‌ها متخصص نیستم اما می‌دانم تا زمانی که اولویت ما تغییر نکند و اقتصاد اولویت نخست نشود، وضع ما تغییر چندانی نخواهد کرد. ما با حضور دکتر نیلی به عنوان مشاور در دولت آقای روحانی امیدوار شدیم که دیدگاه مزمن دولتی موجود در ساختار حکمرانی کشور اصلاح شود، اگرچه در ابتدا نشانه‌هایی جزئی از آغاز این تغییر در گفتار رئیس‌جمهور دیده شد اما به سرعت متوقف شد و مجدد همان دیدگاه اثرگرفته از پدیده‌های سیاسی به‌جای خودش بازگشت.

 

✅ تردیدی نیست که باید اولویت‌ها در ساختار حکمرانی ما تغییر کند، چگونه؟ با استفاده از عقل اقتصادی. این عقلانیت اقتصادی به ما توصیه می‌کند و حتی هشدار می‌دهد که باید مولفه‌های اقتصادی را به‌طور جدی مد نظر قرار داد. بی‌توجهی و غفلت ممکن است بحران‌هایی ایجاد کند که از سر اجبار این اولویت‌ها تغییر کند. در واقع یا باید با دیدگاه عقلانیت اقتصادی این تغییر اولویت را انجام دهیم یا بحران‌ها ما را مجبور به این کار خواهد کرد. نکته مهم دیگر اینکه متاسفانه از ابتدای انقلاب تاکنون هزینه-فایده تصمیم‌ها مورد توجه سیاستگذار و تصمیم‌گیر نبوده است. ما باید به سیاستگذار و سیاستمدار سنجش هزینه-فایده را آموزش بدهیم یا اینکه اصلاً این کار را برایش انجام دهیم و پیش از تصمیم گرفتن، هزینه‌های یک تصمیم و منافع آن را به او نشان دهیم. احتمالاً از آنجا که بسیاری از هزینه‌ها و فایده‌های یک تصمیم کیفی است یا پنهان است، سیاستمدار نمی‌تواند تصویر دقیقی از هزینه‌ها داشته باشد. ما باید مکانیسم‌هایی داشته باشیم که بتوانیم به‌طور نسبتاً دقیقی هزینه و فایده یک تصمیم از پذیرفتن FATF گرفته تا قیمت حامل‌های انرژی یا پرتاب یک موشک را به سیاستمدار ارائه دهیم و بعد از سنجش هزینه‌های پنهان و منافع مختلف، سیاستمدار تصمیم بگیرد. به‌طور خلاصه ما باید مکانیسم‌های جدیدی ایجاد کنیم که هزینه‌های کیفی را به شکل ملموس و کمی به سیاستمدار ارائه کنیم و از همین طریق برای تغییر اولویت‌ها نیز بکوشیم تا هم اقتصاد اولویت نخست حکمرانی کشور شود و هم هزینه هرگونه تصمیمی پیش چشم سیاستمدار باشد.

✍️دکتر محمدمهدی بهکیش / دانشگاه علامه