در این مقاله می خواهیم شما را با کاربردهای مختلف آرماتور در بتن آشنا کنیم. میلگرد یا آرماتور، فولادی است که مهم ترین استفاده آن در بتن برای جبران مقاومت کششی پایین بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد، فولادی که به این منظور در سازه‌های بتن آرمه به کار می‌رود به شکل سیم یا میلگرد می‌باشد و فولاد میلگرد نامیده می‌شود. البته در مواردی هم فولاد ساختمانی نظیر ناودانی و یا قوطی نیز برای مسلح کردن بتن نیز استفاده می‌شود، میلگرد کاربردهای فراوانی دارد که از جمله می توان به آرماتوربندی در تیر و ستون، فونداسیون، خاموت، محافظت بتن از تغیرات آب و هوا ( رطوبت )، مش بندی در سقف، محافظت بتن از آتش سوزی و... اشاره کرد.
در کشورهای مختلف میلگرد با استانداردهای متفاوتی در حال تولید می باشد و در هر استانداردی طبقه بندی مشخصی در ارتباط با خواص مکانیکی فولادها وجود دارد. در ایران عمده فولادهای آرماتور که توسط کارخانه ذوب آهن اصفهان تولید می‌شوند با استاندارد روسی مطابقت دارند، مشخصه های مکانیکی میلگرد نیز عبارت انداز، تنش تسلیم و مقاومت کششی می باشد.
از نظر تنوع قطر میلگردها نیز استانداردهای تولید کنندگان با یکدیگر متفاوت می باشد. در سیستم روسی که در کارخانجات ذوب آهن اصفهان مورد استفاده می باشد میلگردها تا قطر ۴۰ میلیمتر ساخته می‌شوند. بیشترین میلگردی که در صنعت بتن و بتن ریزی کاربرد دارد با مشخصه فولاد معمولی بوده که به شرح زیر در ایران دسته بندی، تولید و مصرف می شوند. البته این دسته بندی، بر حسب استاندارد روسی بوده که در ایران رواج زیادی دارد.
برای اطلاع از قیمت میلگرد یا قیمت آرماتور به صفحه قیمت میلگرد مراجعه نمایید. و برای مشاهده خدمات خم کن میلگرد، خاموت و. .. به صفحه فعالیت های شهرآهن رجوع نمایید. میلگردها به شکلهای مختلفی دراعضای بتنی مسلح مورد استفاده قرار می گیرند که معمولاً در نقشه های سازه ایی، بطور دقیق تریسم می شوند.
کاربردهای مختلف میلگرد
در ادامه به کاربردهای مختلف میلگرد خواهیم پرداخت :
- میلگرد راستا: برای افزایش مقاومت کششی بتن و تا حدود خیلی کمی فشاری
- خاموت: برای جلوگیری از بیرون زدگی آرماتورهای طولی در تیر و ستون در اثر کمانش و تحمل نیروهای برشی و جلوگیری از گسترش ترک خوردگی
- میلگرد سنجاقی: برای تقویت مقاومت برشی خاموتها و اتصال کامل بین میل گردهای طولی و خاموت
- میلگرد خرک: برای قرار دادن دو شبکه ی پی در پی افقی با فاصله ی مشخص در داخل قالب ( در بتن ریزی های کف و فونداسیون )
- میلگرد رکابی: برای در امتداد نگه داشتن آرماتورهای طولی یا عمودی در بتن ریزی دیوارها و دالها( به شکل حرفu) یا بین دو سفره آرماتور ( شبکه مش‌بندی شده )
- میلگرد ادکا: برای تحمل لنگرهای منفی در تکیه گاه های تیر و برای تحمل نیروهای برشی به وجود آمده
نکات اجرایی آرماتوربندی
آرماتوربندی از حساس‌ترین و بادقت‌ترین قسمت‌های ساختمانی بتنی است. زیرا تمامی نیروهای کششی در ساختمان به وسیله آرماتورها تحمل می‌شود. بدین لحاظ در اجرای آرماتوربندی ساختمان‌های بتنی باید نهایت دقت و حوصله به عمل آید. آرماتوربندی کاری تخصصی بوده و دقت و نظارت جدی بر آن الزامی است. در برخی شرایط تمام مقاومت فونداسیون را آرماتورها تامین می‌کنند. مهندسین ناظر موظف هستند قبل از اجرای بتن ریزی از آرماتوربندی فونداسیون بازدید به عمل آورده و تا پایان بتن ریزی نظارت مستمر و مستقیم داشته باشند.
اصول آرماتور بندی
- از آماتور‌های زنگ زده یا آغشته به روغن نباید استفاده شود و در صورت وجود آلودگی باید ابتدا به پاکسازی آنها قبل از اجرا اقدام نمود.
- خاموتها که آرماتورهای عرضی هستند وظیفه نگهداری آماتور‌های طولی را دارند و جلوگیری از کمانش آرماتورهای طولی در هنگام فشار بسیار زیاد پس دقت شود که رعایت ضوابط خاموت گزاری کم اهمیت تر از آرماتور اصلی نیست.
- فاصله خاموتها از یکدیگر باید حدود ۲۰ سانتیمتر باشد یا همان یک وجب با دست که به راحتی می‌توان اندازه گرفت.
- خاموتها باید به وسیله‌ی سیم آرماتور بندی به آرماتور های طولی بسته شود. در واقع به وسیله سیم آرماتور بندی به تمام آرماتور های طولی مهار شوند.
- تمام آرماتورها باید توسط قیچی مخصوص بریده شوند و نباید آرماتورها را توسط دستگاه هوا برش برید زیرا باعث می‌شود چند سانتی متر بریده شده با حرارت غیر قابل استفاده باشد.
- از خم کردن آماتور در دمای پایین‌تر از پنج درجه سانتیگراد خودداری شود. برای خم کردن دوباره و شکل دادن مجدد، باید تمام آرماتورها به صورت سرد و با دستگاه مکانیکی خم شوند.
- فاصله بین آرماتورها تا سطح قالب بندی باید حداقل 2.5 سانتیمتر باشد تا پوشش بتنی روی آرماتورها دارای ضخامت مناسبی باشد. این کار علاوه بر ایجاد پیوستگی بین بتن و آرماتور از زنگ زدگی و خوردگی آرماتورها را محافظت می‌کند.
خم کردن آرماتورها
- آرماتور در کارگاه کوچک با دست خم می‌شود و در کارگاه بزرگ توسط ماشین
- آرماتورها به صورت سرد باید خم شود.
- آرماتورها قبل از خم باید کاملاً صاف شده باشد.
- چکش کاری برای خم کردن مجاز نیست.
- ضوابط در خم کردن آرماتور
- حداقل قطر فلکه خم کن متناسب با نوع فولاد است.
- سرعت خم کردن متناسب با نوع فولاد و دمای محیط انتخاب می‌شود. در مورد آرماتورهای سرد اصلاح شده، سرعت خم کردن با روش تجربی به دست می‌آید.
- در دمای کمتر از ۵- درجه سلسیوس خم کردن آرماتورها مجاز نیست.
- باز و بسته کردن خم‌ها به منظور شکل دادن مجدد، به هیچ وجه مجاز نیست.
وصله آرماتورها
- متداول‌ترین نوع اتصال در سازه‌های بتنی استفاده از وصله پوششی است، که در اکثر ساختمان‌های بتنی از آن استفاده می‌شود.
- محاسبه میزان طول پوششی مطابق آیین نامه بتن ایران عبارت است از 3.1 برابر طول گیرایی (مهاری) آرماتور مد نظر.
- در محل طول پوششی باید اطمینان از اتصال دو آرماتور در تمام طول آرماتور حاصل شود.
جهت دریافت مشاوره در محاسبه و قیمت آرماتور بندی با شهرآهن تماس بگیرید.
وصله‌های جوشی آرماتور
به طور کلی استفاده از جوش در اتصال دو آرماتور دارای شرایط ویژه‌ی است. روش‌های متداول برای وصله‌های جوشی عبارت است.
- اتصال جوشی نوک به نوک خمیری (جوش الکتریکی تماسی)
- اتصال جوشی ذوبی با الکترود (جوش با قوس الکتریکی)
وصله مکانیکی آرماتور
کوپلرها قطعات اتصال دهنده مکانیکی آرماتورها هستند. این قطعات آرماتور را در راستای هم و بدون خروج از مرکزیت به یکدیگیر متصل می‌کنند و بسیار سبک‌تر از وصله‌ها هستند. مزایای استفاده از اتصالات مکانیکی نسبت به اتصال اورلب :
- کاهش تراکم آرماتور
- صرفه جویی در آرماتور مصرفی و کاهش هزینه‌های آماده سازی و نصب
- قابل استفاده در قطرها و شکل‌ها و طول‌های مختلف آرماتور
- استحکام کافی و تحمل نیروها به هنگام صدمه دیدن آرماتور
- یکپارچه عمل نمودن آرماتور در محل اتصال
- در امتداد هم قرار گرفتن محور آرماتورها در محل نصب
- امکان استفاده از تمام طول شاخه آرماتور و نداشتن ضایعات
- وصله مکانیکی آرماتور
وصله اتکایی آرماتور
در وصله‌های اتکایی ضوابط کلی زیر باید رعایت شود.
- باید دو آرماتور در امتداد عمود بر محور بریده شوند.
- استفاده از وصله‌های اتکایی، فقط برای آرماتورهای تحت فشار با قطر ۲۵ میلیمتر و بیشتر مجاز است.
- در وصله‌های اتکایی هر آرماتور باید به سطحی صاف منتهی شود که زاویه آن نسبت به صفحه عمود بر محور آرماتور از ۱/۵ (یک و نیم) درجه بیشتر نباشد.
- استفاده از وصله‌های اتکایی، فقط در اعضای دارای خاموت‌های بسته یا مارپیچ مجاز است.
- باید در انجام وصله‌های اتکایی در یک مقطع خودداری شود.
ضوابط وصله گردن آرماتور
- در قطعات تحت خمش و خمش توام با فشار، نباید بیش از نصف آرماتورها در یک مقطع وصله شود.
- در صورت وجود کشش یا کشش ناشی از خمش، حداکثر یک سوم آرماتورها در یک مقطع را می‌توان به وسیله پوشش وصله نمود.
- وصله کردن آرماتورهای تحتانی قطعات خم شی در وسط دهانه یا نزدیک به آن یا آرماتورهای بالایی قطعاه خمشی روی تکیه گاه یا نزدیک آن مجاز نیست.
- به طور کلی هر وصله باید ۴۰ برابر قطر آرماتور با وصله مجاور فاصله داشته و در یک مقطع قرار نگیرد.
