تیرآهن چند متر است

تیرآهن، یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان‌سازی است که نقش حیاتی در استحکام و پایداری سازه‌ها ایفا می‌کند. این پروفیل فولادی که از دو بخش اصلی 'جان' (بخش مرکزی) و 'بال' (بخش‌های کناری) تشکیل شده است، وظیفه تحمل نیروهای خمشی و برشی را بر عهده دارد. اما یکی از پرسش‌های اساسی برای فعالان این حوزه، طول استاندارد هر شاخه تیرآهن است: هر شاخه تیرآهن چند متر است؟ در این مقاله به این پرسش کلیدی پاسخ می‌دهیم و ابعاد و انواع مختلف تیرآهن را بررسی خواهیم کرد تا درک جامعی از این محصول حیاتی به دست آورید.

هر شاخه تیرآهن چند متر است؟

به طور کلی و در رایج‌ترین حالت، هر شاخه تیرآهن ۱۲ متر است. این طول استاندارد پس از فرآیند نورد گرم و تولید تیرآهن در کارخانه‌ها، برای سهولت در حمل‌ونقل، انبارداری و استفاده بهینه در پروژه‌های ساختمانی تعیین شده است. این استاندارد ۱۲ متری برای اکثر انواع تیرآهن‌های پرکاربرد در بازار ایران، از جمله IPE، INP و IPB (هاش)، صادق است. این طول ثابت به مهندسان و پیمانکاران کمک می‌کند تا برآورد دقیق‌تری از میزان مصالح مورد نیاز و هزینه‌های پروژه داشته باشند و فرآیند خرید و فروش را نیز تسهیل می‌کند.

طول تیرآهن هر سایز چقدر است؟

اگرچه تیرآهن‌ها در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند (از ۸ تا ۶۰ سانتی‌متر)، اما طول استاندارد هر شاخه تیرآهن، فارغ از سایز آن، همچنان ۱۲ متر باقی می‌ماند. تفاوت در سایز تیرآهن (که به ارتفاع جان آن اشاره دارد) عمدتاً بر وزن و ظرفیت باربری آن تأثیر می‌گذارد، نه بر طول شاخه استاندارد. به عنوان مثال، یک تیرآهن سایز ۱۴ و یک تیرآهن سایز ۱۸ هر دو به صورت شاخه‌های ۱۲ متری عرضه می‌شوند، اما وزن و مقاومت آن‌ها متفاوت خواهد بود. این ثبات در طول شاخه، فرآیند طراحی و اجرای سازه‌ها را ساده‌تر می‌کند.

کمترین و بیشترین طول تیرآهن

همانطور که اشاره شد، طول استاندارد و رایج تیرآهن در بازار ۱۲ متر است. با این حال، در برخی موارد خاص، تیرآهن‌ها می‌توانند با طول‌های متفاوتی نیز تولید یا عرضه شوند. برخی کارخانه‌ها تیرآهن‌هایی با طول ۶ متر نیز تولید می‌کنند که برای پروژه‌های کوچک‌تر مناسب است. از سوی دیگر، برای پروژه‌های بسیار بزرگ مانند ساخت پل‌ها یا سوله‌های عظیم، امکان تولید تیرآهن با طول‌های بسیار بیشتر نیز وجود دارد. به عنوان مثال، تیرآهن‌های هاش (IPB) می‌توانند به صورت جوشی تا ۶۰ متر نیز تولید شوند. این انعطاف‌پذیری در طول، امکان استفاده از تیرآهن را در طیف وسیعی از سازه‌ها فراهم می‌آورد.

چرا طول استاندارد تیرآهن اهمیت دارد؟

انتخاب طول استاندارد ۱۲ متر برای تیرآهن‌ها دلایل متعددی دارد که بهینه‌سازی فرآیندهای ساخت‌وساز را در پی دارد. این طول به گونه‌ای است که تعادلی بین سهولت تولید در کارخانه‌ها، امکان حمل‌ونقل با وسایل نقلیه استاندارد (بدون نیاز به مجوزهای خاص یا هزینه‌های اضافی)، و کاهش ضایعات برش در محل پروژه ایجاد می‌کند. همچنین، وجود یک طول استاندارد، محاسبات مهندسی را ساده‌تر کرده و به برآورد دقیق‌تر مصالح و هزینه‌ها کمک شایانی می‌کند. این استانداردسازی به نفع تمامی ذینفعان در زنجیره تأمین و ساخت‌وساز است.

انواع و مشخصات تیرآهن

تیرآهن‌ها بر اساس استاندارد تولید و شکل مقطع خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند:

تیرآهن IPE

استاندارد تولید: استاندارد اروپا

طول هر شاخه: ۱۲ متر

توضیحات: رایج‌ترین نوع در ایران با ضخامت بال ثابت

تیرآهن INP

استاندارد تولید: استاندارد چین و روسیه

طول هر شاخه: ۱۲ متر

توضیحات: شباهت ظاهری به IPE دارد اما ضخامت بال‌ها با فاصله گرفتن از جان کاهش می‌یابد.

تیرآهن IPB (هاش)

استاندارد تولید: استاندارد DIN آلمان

طول هر شاخه: ۱۲ متر (قابل تولید تا ۶۰ متر به صورت جوشی)

توضیحات: دارای بال‌های پهن‌تر، مناسب برای کاربردهای سنگین، ستون‌ها و سازه‌های با دهانه بزرگ.

تیرآهن لانه زنبوری (CPE)

استاندارد تولید: بر پایه IPE

طول هر شاخه: ۱۲ متر

توضیحات: با حفره‌های شش ضلعی در جان برای کاهش وزن و افزایش مقاومت خمشی. کاربرد در سازه‌های با دهانه‌های بلند و وزن کمتر.

تیرآهن‌ها در سازه‌های مختلفی به کار می‌روند. برخی از کاربردهای رایج آن‌ها عبارتند از:

• ستون‌ها
• تیرهای اصلی و فرعی
• پوشش سقف
• خرپاها
• پل‌ها
• سازه‌های صنعتی

سایر عوامل مؤثر بر تیرآهن: وزن، قیمت و تولیدکنندگان

علاوه بر طول و سایز، وزن تیرآهن یکی از مهم‌ترین عوامل است که مستقیماً بر کیفیت، مقاومت و قیمت نهایی آن تأثیر می‌گذارد. قیمت‌گذاری تیرآهن معمولاً بر اساس هر کیلوگرم انجام می‌شود و وزن یک شاخه ۱۲ متری، عامل اصلی در تعیین قیمت کل است. چگالی فولاد تقریباً ۷.۸۶ گرم بر سانتی‌متر مکعب است که در محاسبات وزن کاربرد دارد. تولیدکنندگان مختلفی در ایران (مانند ذوب آهن اصفهان، فایکو، اهواز و آریان قزوین) تیرآهن تولید می‌کنند. اگرچه همگی بر اساس استانداردهای مشخصی عمل می‌کنند، اما ممکن است در وزن نهایی یک شاخه ۱۲ متری برای یک سایز مشخص، تفاوت‌های جزئی وجود داشته باشد که بر قیمت و عملکرد سازه‌ای تأثیر می‌گذارد. برای محاسبه دقیق وزن، می‌توان از جداول اشتال استفاده کرد. تیرآهن‌ها در ساخت ستون‌ها، تیرها، پوشش سقف و پل‌ها کاربرد فراوان دارند و اجزای جان (برای نیروهای برشی) و بال (برای نیروهای خمشی) در تحمل این بارها نقش اساسی دارند.

سوالات متداول

رایج‌ترین طول تیرآهن در بازار ایران چند متر است؟

رایج‌ترین و استانداردترین طول برای تیرآهن در بازار ایران ۱۲ متر است.

آیا سایز تیرآهن بر طول شاخه آن تأثیر می‌گذارد؟

خیر، سایز تیرآهن (مانند ۱۴ یا ۱۸) بر طول استاندارد ۱۲ متری شاخه تأثیری ندارد و تنها وزن و ظرفیت باربری آن را تغییر می‌دهد.

آیا می‌توان تیرآهن را در طول‌های کمتر از ۱۲ متر خریداری کرد؟

بله، در برخی موارد و برای کاربردهای خاص، تیرآهن‌ها در طول‌های کوتاه‌تر (مثلاً ۶ متر) نیز موجود هستند یا می‌توانند به صورت سفارشی برش داده شوند.

قیمت تیرآهن چگونه محاسبه می‌شود؟

قیمت تیرآهن عمدتاً بر اساس وزن هر شاخه (کیلوگرم) و نوع آن (سایز و استاندارد) تعیین می‌شود. وزن تیرآهن تأثیر مستقیمی بر کیفیت و قیمت نهایی دارد و برند تولیدکننده نیز می‌تواند در قیمت‌گذاری مؤثر باشد.