صدور مجوز ساخت و ساز چه مراحلی دارد

پروانه یا جواز ساختمان، مجوزی رسمی از شهرداری است که به مالک یا پیمانکار اجازه می‌دهد عملیات ساخت و ساز یا بازسازی را طبق چارچوب و مقررات مشخصی آغاز و ادامه دهد. انجام هرگونه ساخت و ساز بدون دریافت این مجوز، غیرقانونی بوده و توسط نهادهای نظارتی متوقف خواهد شد.

هدف اصلی اخذ مجوز ساخت، اطمینان از انجام ساخت و سازی قانونی و مطابق با مشخصات فنی، اصول شهرسازی و طرح‌های توسعه‌ی شهری است. همچنین این مجوز به بهره‌مندی از تسهیلات بانکی، بیمه ساختمان و کارکنان و پیشگیری از حوادث ساختمانی کمک می‌کند.

پروانه ساختمان چیست و چه کاربردی دارد

ساخت و ساز ساختمان باید در چارچوب قوانین و مقررات شهرسازی و ساختمانی کشور انجام شود. اخذ مجوزها و پروانه‌های لازم از مراجعی مانند شهرداری الزامی است. پروانه ساختمان یکی از مهم‌ترین این مجوزها است که مجوز قانونی برای شروع عملیات ساخت و ساز محسوب می‌شود. انواع مختلفی از پروانه ساختمان بسته به نوع پروژه ساختمانی، مانند پروانه ساخت بر روی زمین بایر، پروانه برای تخریب و نوسازی، افزایش ارتفاع و غیره، وجود دارد. شرایط و مراحل اداری مشخصی برای صدور هر نوع پروانه ساختمان وجود دارد که باید توسط متقاضی رعایت شود. همچنین هزینه‌ها و مدارکی برای دریافت پروانه ساختمان لازم است. رعایت دقیق مقررات ساخت و ساز و اخذ به موقع مجوزها از اهمیت بالایی برخوردار است.

شرایط لازم برای درخواست مجوز ساخت و ساز

برای دریافت پروانه ساختمان، متقاضی باید شرایط زیر را دارا باشد:

• ارائه سند مالکیت قانونی زمین یا ملک مورد نظر جهت ساخت و ساز
• تهیه و تایید نقشه‌های ساختمانی توسط مهندس طراح و شهرداری
• پرداخت عوارض ساختمانی و ارائه فیش بانکی
• طی مراحل اداری لازم شامل تکمیل فرم‌ها و ارائه مدارک هویتی و مالکیت
• رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی

اسناد و مدارک مورد نیاز برای صدور مجوز ساخت و ساز

برای دریافت پروانه ساختمان، متقاضی باید مدارک زیر را تهیه و ارائه نماید:

1. اصل سند مالکیت ملک مورد نظر برای ساخت و ساز و کپی آن
2. فیش بانکی تسویه حساب عوارض ساختمانی و سایر عوارض شهرداری
3. اصل مدارک هویتی مالک شامل شناسنامه و کارت ملی و تصویر آنها
4. نقشه‌های ساختمانی تهیه شده توسط مهندس معمار

ارائه مدارک فوق الزامی است. همچنین برای دریافت پروانه ساخت، پرداخت هزینه‌های مقرر شامل عوارض ساختمانی نیز ضروری می‌باشد. تکمیل مدارک و پرداخت هزینه‌ها، از مراحل اصلی دریافت پروانه ساختمان محسوب می‌شود. در صورت احراز شرایط فوق و پرداخت هزینه‌های مربوطه، متقاضی می‌تواند با طی مراحل اداری، پروانه ساخت را دریافت نماید تا به صورت قانونی اقدام به ساخت و ساز کند.

مدت زمان گرفتن پروانه ساختمانی و مدت اعتبار آن

مدت زمان لازم برای صدور پروانه ساختمان از زمان تشکیل پرونده و ارائه درخواست، معمولاً بین ۹ ماه تا یک سال است. پس از صدور پروانه، سازنده حداکثر تا ۲ سال فرصت دارد تا پروژه را آغاز کند که البته این مدت بسته به متراژ پروژه متفاوت است. امکان تمدید پروانه ساخت برای سازندگان وجود دارد و در صورت انقضای مهلت، باید پروانه جدید اخذ شود. با توجه به طولانی بودن این فرایند، دولت در تلاش است تا زمان صدور پروانه ساختمان را کاهش دهد.

مدت زمان صدور پروانه ساختمان

مدت زمان صدور پروانه ساختمان، به موقعیت جغرافیایی، منطقه شهری، نوع ملک و نحوه تکمیل مدارک بستگی دارد. در شهرهایی مانند تهران، میانگین زمان صدور پروانه بین ۲ تا ۶ ماه است. این مدت در مناطق جنوبی شهر، معمولا کوتاه‌تر (حدود ۲ تا ۳ ماه) بوده و در مناطق شمالی یا مناطق با تراکم بیشتر، طولانی‌تر (تا ۶ ماه) است. البته در مناطق با بافت فرسوده نیز به‌دلیل نیاز به استعلام‌های بیشتر، این فرایند ممکن است حتی تا ۳۰ ماه نیز به طول انجامد.

با راه‌اندازی سامانه‌های جدید در برخی شهرها مانند شهرکرد و اصفهان، زمان صدور پروانه ساختمان تا حد زیادی کاهش یافته و در صورت تکمیل مدارک، ممکن است در کمتر از ۱۴ روز کاری نیز مجوز ساخت صادر شود. اما در اکثر موارد، مشکلاتی مانند ناهماهنگی در استعلامات، نقص مدارک و یا اشکالات فنی در نقشه‌ها، باعث تأخیر در این فرآیند می‌شوند.

روش درخواست مجوز ساخت از شهرداری

دو روش درخواست مجوز ساخت از شهرداری وجود دارد که عبارتند از:

• مراجعه حضوری به شهرداری

روش سنتی و همچنان رایج برای دریافت مجوز ساخت، مراجعه حضوری به شهرداری منطقه مورد نظر است. در این روش، مالک یا نماینده قانونی با در دست داشتن مدارک لازم، به واحد صدور پروانه ساخت مراجعه کرده و درخواست خود را ثبت می‌کند. سپس با دریافت فرم‌های مربوطه، مراحل بعدی مانند تهیه نقشه، اخذ امضاهای مهندسان ناظر و پرداخت عوارض را دنبال می‌کند.

• استفاده از سامانه‌های الکترونیکی

با توسعه زیرساخت‌های دولت الکترونیک، شهرداری‌های کلان‌شهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و شیراز، سامانه‌های آنلاین صدور مجوز ساخت را راه‌اندازی کرده‌اند. بدین ترتیب، متقاضی می‌تواند از طریق سایت رسمی شهرداری، اطلاعات ملک را وارد کند، نقشه‌ها را بارگذاری کرده و هزینه‌ها را پرداخت نماید. این روش علاوه بر کاهش زمان، موجب شفافیت بیشتر در روند صدور مجوز نیز می‌شود. البته ممکن است همچنان در برخی مراحل نیاز به مراجعه حضوری برای احراز هویت یا ارائه نسخه فیزیکی مدارک باشد.

مراحل گرفتن مجوز ساخت از شهرداری

مراحل گرفتن مجوز ساخت از شهرداری به شرح زیر است:

• تهیه نقشه‌های فنی و معماری

نخستین مرحله برای دریافت پروانه، تهیه نقشه‌های معماری، سازه، برق و مکانیک توسط مهندسان دارای صلاحیت است. این نقشه‌ها باید با ضوابط طرح تفصیلی و ضوابط شهرداری مطابقت داشته باشند و توسط مالک یا نماینده‌ او، به شهرداری ارائه شوند.

• تشکیل پرونده و ارائه مدارک

مدارک مورد نیاز شامل اصل و کپی سند مالکیت، شناسنامه و کارت ملی مالک یا نماینده قانونی او، گواهی پرداخت عوارض، کروکی ملک و فرم‌های تکمیل‌شده درخواست مجوز است. در صورت وجود وکالت، اصل وکالت‌نامه را نیز همراه خود داشته باشید.

•  ثبت درخواست در سامانه یا مراجعه حضوری

پس از آماده‌سازی مدارک و نقشه‌ها، باید درخواست رسمی صدور پروانه ثبت شود. این کار به ‌صورت حضوری و یا از طریق سامانه آنلاین شهرداری انجام می‌شود. در این مرحله، پرونده اولیه تشکیل شده و یک شماره پیگیری به متقاضی داده می‌شود.

• بررسی کارشناسی و استعلامات

شهرداری پس از دریافت درخواست، پرونده را به واحدهای مختلف مانند شهرسازی، نوسازی، آتش‌نشانی و سازمان نظام مهندسی، ارجاع می‌دهد. همچنین از اداره‌های برق، گاز، آب و مخابرات نیز استعلام می‌گیرد. این روند ممکن است بین چند روز تا چند هفته زمان ببرد.

•  تایید نهایی نقشه‌ها

در این مرحله، پس از بررسی‌های فنی و مطابقت با ضوابط، نقشه‌ها تأیید شده و مالک می‌تواند به مرحله بعد، یعنی پرداخت عوارض نوسازی و تراکم وارد شود. در صورت نیاز به اصلاح، نقشه‌ها به مالک برگشت داده می‌شود تا اصلاحات لازم انجام گیرد.

• پرداخت عوارض و هزینه‌ها

پس از تایید نقشه‌ها، میزان عوارض ساخت بر اساس متراژ، تعداد طبقات، کاربری ملک و موقعیت آن، محاسبه می‌شود. مالک موظف است این هزینه‌ها را به حساب شهرداری واریز کرده و فیش پرداختی را به پرونده پیوست نماید.

• صدور پروانه ساخت

در نهایت، پس از تایید همه مراحل، شهرداری پروانه ساخت را صادر می‌کند. این پروانه شامل اطلاعات کامل ملک، نوع کاربری، مساحت، تعداد طبقات مجاز و نقشه‌های تأییدشده است. پس از دریافت پروانه، مالک می‌تواند عملیات ساخت و ساز را آغاز کرده و تحت نظارت مهندسان ناظر، پروژه را اجرا کند.