آشنایی با تیرچه و سقف تیرچه بلوک

یکی از متداول ترین و رایج ترین سقف های موجود در کشور سقف تیرچه بلوک میباشد. تیرچه قطعه ای است ساخته شده از فولاد و بتن که با قرارگیری بلوک ها در روی آن به عنوان قالب بتنی، پوشش T شکل مناسبی را تشکیل می دهد. در اجرای این سقف از تیرچه ها به عنوان تیر فرعی استفاده میکنند و بلوک ها تنها نقش پر کننده بین تیرچه ها را دارند و نقش سازه ای ایفا نمیکنند و میتوان از بلوک های توخالی بسیار سبک بتنی یا سفال و یا فوم برای پر کردن سقف استفاده کرد. امروزه از فوم به جای بلوک های بتنی و سفالی استفاده میشود زیرا این فومها هم باعث کاهش وزن سقف می شوند و به سبک سازی ساختمان کمک میکنند و  مدت زمان اجرای سقف را کاهش میدهند. همچنین مقدار مصالح پرتی نسبت به سفال به مقدار زیادی کاهش می یابد.

 اجزای تشکیل دهنده سقف‌ تیرچه بلوک

• تیرچه : به عنوان تیر فرعی مورد استفاده قرار میگیرد.
• بلوک یا فوم : نقش پر کنندگی فضای خالی را دارد و به عنوان قالب بتن پوششی بین تیرچه ها قرار میگیرد.
• بتن بالا : باعث اتصال تیرچه‌ ها می‌شود و این امر باعث یکپارچه کار کردن اجزا می‌شود.
• میلگرد حرارتی و ممان های منفی : باعث جلوگیری از تنش ها و مقابله با فشار های عمودی و یکپارچگی سقف میشود

 اجرای سقف تیرچه بلوک در ساختمان‌های اسکلت فلزی

بهتر است از تیرهای لانه زنبوری به عنوان تیر فرعی استفاده شود. در این صورت بتن از سوراخ لانه زنبوری عبور کرده و سقف به صورت یکپارچه بتن ریزی میشود. همچنین می‌توان میلگردهای ممان منفی (اتکا) و حرارتی را حتی المقدور از سوراخ‌های لانه زنبوری عبور داده و بدون انحنای موضعی اجرا نمود. اگر دهنه ها دارای طول زیادی باشند بهتر است وسط دهنه ها یک تیر فرعی قرار داد تا تیرچه ها روی ان قرار گیرند و باعث افزایش مقاومت تیرچه ها در فواصل زیاد شود. میلگرد های کف در دو طرف تیرچه ها چند سانتی متر بیرون از بتون قرار میگیرد تا هنگام نشستن رویه بال تیرآهن تکیه گاه قویتری ایجاد شود. برای گیرایی بیشتر تیرچه به پل هنگام وقوع زلزله باید تمام تیرچه‌ها با قلاب به تیر وصل شود. برای آنکه تیرچه‌ها در یک راستا مقابل همدیگر قرار گیرند باید در تمامی دهنه ها تیرچه ها را از یک سمت شروع به نصب کرد و برای اجرای لوله‌های تأسیساتی باید تیرچه‌ها را در دهنه طبقات دیگر به صورت تیپ و از یک سمت جانمایی گرد.

 اجرای سقف تیرچه بلوک در ساختمان‌های بتنی

در این نوع سقف برای سهولت در اجرا از بلوک در فاصله بین تیرچه‌ ها به عنوان قالب استفاده می‌شود. این بلوک‌ها ممکن است ماندگار باشند مانند بلوک های توخالی سبک یا فوم و یا قالب های موقت از جنس چوب یا فلز باشند. تیرچه‌ها باید با دقت در فواصل مساوی و در امتداد تعیین شده روی دیوار باربر با تیر آهن یا قالب تیر بتنی قرار داده شوند. حداقل طول تکیه گاه تیرچه بتنی روی دیوارهای باربر 5 سانتیمتر می‌باشد. البته فولاد کششی تیرچه‌ها باید حداقل به اندازه 12 سانتیمتر به داخل تکیه‌گاه ادامه داشته باشد. در غیر این‌صورت میلگرد اتصال یا قلاب اتصال (اودکا) با سطح مقطع میلگردهای کششی و با طول پوشش کافی در انتهای تیرچه نصب شود. پس از نصب تیرچه‌ها و چیدن بلوک‌های دو سر تیرچه‌ها تکیه‌گاه‌های موقت زیر سقف یا همان چهار تراش‌ها و شمع‌ها نصب می‌شوند. شمع‌ها باید به طور محکم و ثابت نصب شده و توسط گوه (goveh) در جای خود محکم شوند. آرماتوربندی سقف تیرچه بلوک بعد از نصب بلوک‌ها آنجام می‌شود.آرماتور بندی سقف تیرچه بلوک شامل کلاف‌های میانی و تکیه‌گاهی، میلگرد ممان منفی، میلگرد افت و حرارت و آرماتور محل بازشوها می باشد. در صورتی که طول دهانه ها از استاندارد بیشتر باشد باید در هنگام چیدن بلوک‌ها فاصله‌ای حدود 10 سانتیمتر را جهت اجرای کلاف عرضی در بین بلوک‌ها خالی گذاشت. کلاف عرضی یا پوتر عبارت است از تیری بتونی که دارای 2 میلگرد، یکی در بالا و دیگری در پایین است. قطر این میلگرد‌ها حداقل 8 میلیمتر می‌باشد و در سقف تیرچه در جهت عمود بر امتداد تیرچه‌ها گذاشته می‌شود. بعد از تکمیل آرماتوربندی محل‌های باقیمانده سقف قالب‌بندی می‌شوند و در نهایت عملیات بتن‌ریزی انجام میگیرد.

 مزایا سقف تیرچه بتنی

• سبکی سقف نسبت به سقف های دیگر به دلیل استفاده از پرکننده هایی مانند فوم یا بلوک های توخالی که باعث کاهش مصرف بتن و کاهش مصرف فولاد در سقف میشود.
• در برابر نیروهای افقی مانند باد و زلزله و همچنین آتش سوزی مقاومت بالایی دارد
• عایق صوتی وعایق حرارتی و همچنین عایق رطوبتی مناسبی هستند
• صاف و هموار بودن سطح زیر و روی سقف پس از اجرا که باعث کاهش هزینه ها در قسمت زیر سازی وکف سازی و کاهش مصرف گچ و خاک .
• امکان اجرای همزمان چند سقف و یکپارچگی سقف و اسکلت که باعث افزایش مقاومت نهایی سازه و شکل پذیری بالا میشود.
• حذف بتن کششی در سقف‌های تیرچه بلوک که به وسیلهٔ بلوک جایگزین می‌شود باعث شده این نوع سقف‌ها از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه باشد

 محدودیت ها و معایب سقف تیرچه بتنی

• طولانی و کند بودن زمان اجرا و نیاز به دقت بالا در اجرای این نوع سقف نسبت به سقف های دیگر
• عدم کاربری در دهانه های بزرگتر که باعث کوچک تر شدن فضای مفید ساختمان
• برای بارهای یکنواخت یا استاتیک ، سقف تیرچه بلوک مناسب می‌باشد و برای بارهای دینامیک و متمرکز مانند پارکینگ و ... بهتر است ازین نوع سقف استفاده نشود.
• استفاده از نیروی ماهر جهت ساخت و نصب تیرچه ها