لوله مبلی یا لوله سبک، به دلیل نیاز صنعت و ساختمان به مقاطع سبک و در عین حال دارای مقاومت بالا، تولید می گردد. لوله های سبک از این رو سبک نامیده می شوند که از ورق های نازک و دارای ضخامت کم (غالباً 0.4 میلی متر تا 1.5 میلی متر) و بوسیله روش نورد سرد و یا با جوشکاری مقاومت الکتریکی با فرکانس بالا تولید می شوند. ورق های پایه در لوله های سبک، ورق های روغنی هستند به همین دلیل به لوله های سبک، لوله روغنی نیز گفته می شود. استاندارد لوله های مبلی شامل DIN 2394(1) 94 و EN 10 219 -2 می باشد. بطور کلی دو نوع لوله سبک وجود دارند که یکی بدون درز و دیگری دارای یک درز جوش ممتد در طـــول خود می باشد. کاربرد این دو لوله با یکدیگـــر فرق دارد. لولــه های بدون درز معمولاً ســـبک وزن تر بوده و دیواره های نازک تری دارند. لوله های درزدار سنگین تر بوده و خشــــک ترند. آنها ثبات بهتری دارند و معمولاً راست تر می باشند.
لوله مبلی در عین وزن کم خود، مقاومت بالایی دارد و در مهندسی مکانیک و ساختمان مورد استفاده قرار میگیرند. به دلیل دقت در تولید و ضخامت و ابعاد آنها، در صنایع ظریف بیشتر کاربرد دارند. به دلیل ویژگی منحصر به فرد و کاربرد وسیعی که لوله های سبک در صنعت دارند، کارشناسان شهرآهن، در ادامه شما را با ویژگی ها، کاربرد و فرآیند تولید آنها آشنا می سازند.
مزایای لوله های مبلی
لوله های مبلی همان طور که عنوان شد به دو صورت بدون درز و درزدار در بازار موجود می باشند. لوله مانیسمان مبلی بدون وجود درز و جوش بوده و در نتیجه استقامت بالایی در برابر فشارهای مکانیکی دارند. در قطر و سایز این لوله ها دقت فراوانی به کار برده شده و از لحاظ ساختاری کاملا بی نقص می باشند. اما به طور کلی لوله های سبک داراری ویژگی هایی هستند که در انواع آنها مشترک می باشد.
- قابلیت جوش پذیری
- قابلیت کشش سرد
- قابلیت انعطاف و فرم پذیری در کشش و خم کاری
- کیفیت بالای سطحی
- دقت ابعادی بالا در قطر و ضخامت
- قابلیت آبکاری
- قابلیت ضد خوردگی، پوسیدگی به دلیل فرآیند آبکاری
- مقاومت بالا به دمای بالا و مواد شیمیایی مانند باها و اسیدها
کاربرد لوله مبلی
لوله های مبلی به دلیل مقاومت بالایی که دارند به صورت گسترده در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله صنایعی که از این لوله ها به وفور استفاده میکنند میتوان به صنایع مبل سازی، ساخت کانکس و کانتینر، تولید لوازم برقی خانگی، ساخت دوچرخه، ساخت ماشین الات و خودرو، صنایع نظامی، در و پنجره، ساخت قطعات صنعتی، ناودان و غیره اشاره کرد.
فرآیند تولید لوله مبلی
کشش سرد، یکی از مهمترین روش های تولید لوله های مبلی یا سبک می باشد همان طور که عنوان شد، این لوله ها، قابلیت کشش و خم پذیری را دارا می باشند. در روش کشش، مقاطع لوله را با عبور از قالب هایی خاص، تغییر می دهند. به این قالب ها اصطلاحاً دوزه کشش گفته می شود. در این روش ابتدا قالبی به نام دوزه ساخته میشود که سوراخ داخلی آن به شکل مقطع درخواستی است و سپس لوله ها ابتدا سرکوبی شده و سپس بوسیله دستگاه کشش از این قالب عبور داده میشود و این باعث تغییر مقطع لوله یا پروفیل میگردد. نکته مهم اینکه عمل کشش جزو فرآیندهای سردکاری محسوب میشود و در نتیجه مقاومت خمشی لوله مبلی یا پروفیل را بالا میبرد، از این رو گاهی لازم است جهت رسیدن به خواص مطلوب قطعه از عملیات حرارتی به عنوان فرآیند مکمل استفاده شود. در صنعت کشش سرد در قیاس با فرآیند های دیگر قالب دادن به مقاطع می توان ویژگی هایی را بر شمرد:
- کیفیت سطحی عالی
- گوشه های دقیق
- دقت ابعادی مطلوب
- کاهش هزینه های تولید
- مصرف انرژی کمتر
- تولید سریعتر در زمان کمتر
از دیگر روش های متداول تولید لوله های بدون درز و سبک عبارتند از :
- روش نورد پیلگر
- روش نورد فشاري
- روش نورد بر روي کلاهک
- روش نورد پیوسته با مندرل
- روش نورد بدون استفاده از مندرل
رایج ترین روش کاهش ضخامت لوله ها، ایجاد فشار بر روی لوله می باشد. روش پیلگر از رایج ترین و محبوب ترین این روش هاست که بر این مبنا شکل گرفته است. روش پیلگر در دو دما انجام می پذیرد. یکی حالت سرد که دماي فرآیند با استفاده از سیستم خنک کاري مناسب پایین تر از دماي تبلور مجدد فلز باقی می ماند و برای شکل دهی به تمامی فلزات بویژه فلزات گران بها مورد استفاده قرار می گیرد زیرا هدر رفت ماده در آن حداقل می باشد. دیگری دمای گرم که دماي فرآیند بیش از دماي تبلور مجدد فلز می باشد. نورد سرد به دو حالت دو غلتکه و سه غلتکه انجام می پذیرد که در هر کدام فشار بر لوله ها اساس کار آنها می باشد و کمتر از فرآیند کششی استفاده می شود. محدوده استحکام پس از نورد سرد از 400 مگا پاسکال براي فلز مس تا 1500 مگاپاسکال براي آلیاژهاي مخصوص می باشد. مزیت نورد سرد در فرآیند کاهش ضخامت لوله ها، بهبود ساختار ریزدانه و سرعت در کاهش قطر داخلی و خارجی لوله اولیه می باشد به طوریکه در برخی از آلیاژها تا 100 درصد نیز در بار اول کاهش ضخامت را شاهد خواهیم بود.
وزن لوله مبلی
وزن لوله مبلی یکی از برتری های این نوع لوله نسبت به انواع دیگر آن است. چرا که یک لوله مبلی با قطر معین دارای بیش از 10 ضخامت و به دنبال آن 10 وزن متفاوت می باشد از همین رو خریداران بر حسب نیاز و مهندسی، ضخامت و وزن مورد نیاز را انتخاب می نماید و مطمئن می گردد که لوله نتخابی خود برای مصرف خاص، نه سنگین است و نه سبک. جدول وزنی لوله مبلی یا لوله سبک در زیر آمده است :
قیمت لوله مبلی لوله سبک
قیمت لوله سبک در واحد وزن اعلام می گردد. همین امر نشاندهده این موضوع است که ضخامت تاثیر مستقیم در قیمت لوله مبلی دارد. لوله مبلی بر خلاف دیگر لوله های فولادی، بر حسب کیلوگرم به فروش می رسند. اما عوامل موثر دیگر در قیمت لوله روغنی عبارتند از :
- قیمت ورق سرد روغنی
- هزینه آبکاری
- کیفیت و برند
- کشور تولید کننده
- قیمت دلار
- هزینه تولید و انرژی کارخانه ها
گرچه قیمت لوله سبک یا لوله مبلی در واحد وزن کمی از لوله سنگین (ضخامت ۲ از ورق سیاه) بالاتر است. ولی به دلیل ضخامت و وزن پایین‌تر، هزینه واحد طول آنها از لوله‌های دیگر کمتر است. بنابراین در بسیاری از صنایع که ضخامت‌های پایین‌تر لوله مورد نیاز است، از لوله سبک یا مبلی استفاده میشود. لوله آبکاری شده (لوله آبکاری سرد)، لوله‌ای است که از ورق روغنی ساخته شده و آبکاری نیکل-کروم روی آن صورت می گیرد. قیمت گذاری این لوله تابعی از قیمت فلز گران قیمت نیکل است. از این لوله برای تولید وسایلی مثل لوازم آشپزخانه و لوازم دکوری از قبیل لوستر و آباژور استفاده میکنند.
کارخانه های تولیدکننده لوله مبلی
کارخانه های تولیدکننده لوله سبک با رعایت استانداردهای بین المللی، کیفیت عالی و قابلیت خمکاری، لوله های سبک و پر مصرفی را تولید می نمایند. از جمله این کارخانه ها، کارخانه لوله و پروفیل ساوه، کارخانه دلیجان، کارخانه خاور هما صنعت، کارخانه فولاد ساب و کارخانه صبا را می توان نام برد. لوله های تولیدی این کارخانه ها در قطرهای 10 الی 76 میلی متر و ضخامت 0.4 الی 1.5 میلی متر عرضه می شوند و برخی از این کارخانه ها همانند کارخانه خاور هما صنعت، صادرات لوله و پروفیل را نیز از سال 1388 آغاز نموده و انجام می دهد. از لوله مبلی و قوطی کارخانه صبا نیر اغلب در صنعت مبل، اگزوز، کانکس و دوچرخه استفاده می گردد.. همچنین این کارخانه در سال 1390 اقدام به راه اندازي خطوط کشش سرد لوله و پروفیل نموده است.
