سقف کاذب انواع مختلفی دارد که کناف یکی از آنها می باشد. سابقه استفاده از این نوع سقف کاذب، قدمت طولانی ای در ایران ندارد از این رو، در صنعت ساختمان شناخته شده نیست البته امروزه، جایگاه بهتری دارند و با توجه به تمایل به زیبایی دکوراسیون و احجام خاص، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. اما هنوز هم این سوال باقی است که برای ساخت سقف کاذب، کناف بهتر است یا رابیتس؟
کارشناسان شهرآهن، سعی دارند در این مقاله، شما را با سیستم کناف و رابیتس کاری، آشنا سازند و با بررسی مجزای هریک، به مقایسه این دو بپردازند و در نهایت با توجه به شرایط مختلف، مخاطبان قدرت تصمیم گیری بهتر را بدست آورند.
رابیتس چیست؟
رابیتس ورق گالوانیزه مشبکی است که گالوانیزه آن به روش نورد گرم و خود رابیتس به روش کشش عرضی و پرس ورق های گالوانیزه تولید و به صورت شبکه های مربع یا مستطیل (چشمه) برش و پانچ می شوند. رابیتس بواسطه مفتول های گالوانیزه آرماتوربندی، به شبکه فرعی متصل می شود. رابیتس ها یا بر اساس وزن ورق آن نامگذاری می شوند و یا بر اساس تعداد ستون هایی که در شبکه آن ایجاد می شود. تعداد ستون های رابیتس معمولا 9 ستون ، 11 ستون و 13 ستون می باشد ، که 13 ستون به دلیل وزن بیشتر و کیفیت بهتر و همجنین مصرف ملات کمتر، رایج ترین آنها می باشد. شبکه مربعی در میان ستون ها، چشم نامیده می شود. تعداد چشمه ها معمولاً، دو چشمه و سه چشمه می باشد. رابیتس ها به صورت برگ یا شیت فروخته می شوند که تعیین کننده قیمت رابیتس نیز وزن آنها می باشد که آن هم به ضخامت ورق بستگی دارد. ابعاد رابیتس در عرض 60 سانتیمتر و طول 2.40 متر، تولید میشود که با توجه به وزن رابیتس ، طول آن کمی متغییر خواهد بود ، هر برگ رابیتس دارای تعدادی ستون یا پل هست که در امتداد طولی آن قرار دارد . به لحاظ تشابه اسمی کلمه رابیتس با کلمات راویز یا رابیز که در اصطلاح عامیانه ، استفاده می شود، یکسان است و هیچ تفاوتی بین رابیز و راویز با کلمه رابیتس نیست و همه آنها یکی هستند .
کاربرد رابیتس
رابیتس کاربرد فراوانی در صنعت و ساختمان دارد. از جمله مهمترین کاربرد آن، استفاده در سقف های کاذب، پوشاندن تیرآهن و آرماتور، پله ها، شبکه های امنیتی در آسانسور، گچ کاری و گچ بری، پوشاندن بتن سیمانی، کارهای ترمیمی و ترک ساختمان، آرک آشپزخانه، اوپن آشپزخانه، قفسه بندی، حصارکشی، گل سقفی ، رابیتس بندی ( آرک - گل سقفی – نورمخفی – پوشش تاسیسات ) ، گلوئی ، محافظ فن ، خشک کن دانه غلات ، دکوراسیون و... می باشد. همچنین استفاده از رابیتس در پیوستگی دیوارها و ممانعت از ترک خوردگی ، ایجاد بستر مناسب برای نصب و اجرای تاسیسات برقی و مکانیکی و همچنین انجام انواع پلاسترکاری‌های مناسب سیمانی و مناسب است. یکی از مهمترین و متداول ترین کاربردهای رابیتس، ساخت سقف های کاذب می باشد که رابیتس ها را پیش از گچ کاری نهایی و به منظور زیرسازی و یکنواختی گچ قرار می دهند. برای ثابت نگه داشتن رابیتس، میله های افقی و عمودی روی سقف نصب می شود و اگر سطح زیرین، چوبی باشد برای ثبات رابیتس، از میخ یا منگنه استفاده می شود.
مراحل نصب رابیتس
به طور کلی مراحل نصب رابیتس در سقف های کاذب به شرح ذیل می باشد :
1- نصب میلگردهای آویز :
میلگرد هایی هستند که یا به تیرآهن و سقف جوش داده می شوند و یا اینکه از قبل درون سقف تعبیه شده بودند و پس از اتصال رابیتس ها، به دیگر میلگردها جوش می خورند. وظیفه اصلی آنها، تحمل بار سقف است.
2- نصب توری رابیتس :
پس از قرار گیری میلگردها، رابیتس را به آنها متصل می نمایند. تنها موضوع حائز اهمیت این است که ، به منظور جلوگیری از ترک خوردن و شکم دادن گچ، باید رابیتس های سنگین وزن و با تعداد ستون های بیشتر انتخاب نماییم. همچنین به جای جوشکاری نیز می توان از مفتول های گالوانیزه یا همان سیم رابیتس استفاده نمود. رابیتس ها با چشمه و ستون های مختلف، تفاوتی با یکدیگر ندارند. تنها تفاوت آنها در ورق فولادی است که برای تولید آن استفاده می گردد و باید دقت داشت که بر اساس فاصله میلگردها از یکدیگر، ضخامت ورق و تعداد ستون آن انتخاب گردد.
مزایای رابیتس
- سرعت اجرای مناسب
- منعطف بودن رابیتس ها و امکان ایجاد اشکال هندسی و قوس ها
- امکان ایجاد ترک در این سقف ها کمتر است.
- به دلیل گالوانیزه بودن ورق های آن، دچار زنگ زدگی نمیشود.
- با استفاده از این سازه نماهای زیباتر و مختلفی میتوان طراحی کرد.
- ایمنی بالا در هنگام آتش سوزی دارد که این قابلیت در سقف های یونولیت و تیرچه وجود ندارد.
- نیازی به نیروی متخصص برای استفاده از این سقف کاذب وجود ندارد
- بسیار مقاوم در برابر زلزله و آتش سوزی می باشد.
معایب رابیتس
- وزن زیاد این محصول مهم ترین معایب آن محسوب میشود
- رابیتس هزینه‌‌ی بیشتری برای پیاده سازی دارد
- میزان گچ مصرفی آن زیاد می باشد.
- تخریب آن زمان بر است.
کناف چیست؟
کناف در واقع سیستم ساخت و ساز خشک است که به صورت فراگیر در اروپا و ایران در حال اجرا است. کناف، صفحه روکش دار گچی است که بر روی دیوارهای جداکننده (تیغه ها) و یا سقف ها پیچ می شوند. درز بین صفحات، با بتن درزگیری می شود و سطح صافی بدست می آید که آن را رنگ آمیزی می کنند. سقف های کاذب کناف به دو صورت انجام می پذیرند :
- سقف کاذب مشبک کناف : این سقف ها از شبکه سازه های سپری (T شکل) و تایل های سقفی تشکیل می شوند که بوسیله آویزهای قابل تنظیم، به سقف اصلی متصل می گردند. فضای خالی پشت سقف های کاذب، امکان عایق کاری و عملکردهایی نظیر جذب صوت را ایجاد می نمایند.
- سقف کاذب یکنواخت کناف : سقف های یکنواخت کناف، سبک هستند و جایگزین مناسبی برای رابیتس و گچ می باشند. در این نوع سقف ها، صفحات روکش دار گچی در یک یا چند لایه، بر روی شبکه فولادی، پیچ می شوند.
همچنین بر اساس میزان رطوبت محیط می توان از انواع کناف استفاده نمود. در محیط های معمولی از کناف های ساده یا RG استفاده می شود. در محیط های مرطوب همانند آشپزخانه و سرویس های بهداشتی از کناف های مقاوم به رطوبت استفاده می شود. در محیط هایی که در معرض حریق قرار دارند، از الیاف شیشه استفاده میشود که تا 3 ساعت در برابر آتش سوزی مقاومت می کنند. برای چاه های تاسیساتی نیز از کناف هایی که مقاوم به رطوبت و آتش هستند استفاده می شود.
مزایای سقف کاذب کناف
- سهولت و تمیزی بیشتر نسبت به گچ کاری، کناف فقط مقداری گرد و خاک دارد.
- سرعت اجرا بالا می باشد. از آنجا که این روش، ساخت و ساز خشک است نیازی به خشک شدن ندارد و از این رو سرعت اجرای آن نسبت به گچ کاری که چندین روز صرف خشک شدن می شود، بیشتر است.
- میزان مصالح مورد نیاز در کناف کمتر است چون کناف بصورت ورقه است و وزن بسیار سبک تری دارد برای همین در ساختمان‌های چند طبقه بیشتر کاربرد دارد.
- کناف هزینه آماده سازی کمی دارد و مواد و مصالح جانبی آن نیز کمتر می باشد.
- دسترسی آسان به تاسیسات مکانیکی و الکتریکی
- سهولت در تعمیر و نگهداری
- اجرای فرم های دکوراتیو و منحنی و افزایش سطح زیر بنای ساختمان با توجه به کاهش ضخامت دیوارهای کناف نسبت به مصالح سنتی
- ایجاد نورهای متمرکز داخل سقف کاذب کناف به راحتی و با یک گردبر میسر است ولی برای سقف های رابیتس و گچکاری ، حتما محل های آنها باید از قبل پیش بینی شود.
- برای بازسازی یا تخریب بناها باز کردن کناف راحت تر از رابیتس است
- کناف ها وزن کمتری دارند فشار کمتری را به ساختمان وارد میکنند.
- نگهداری کناف ها در انباری یا جاهای مختلف هیچ محدودیت خاصی ندارد و نسبت به مصالح گچی راحت تر است.
معایب کناف
- به دلیل وزن کمی که دارد مقاومت کمتری نسبت به رابیتس دارد.
- مراقبت و نگهداری از این نوع سازه میتواند سخت تر باشد
- برای نصب و بکار بردن آن در بنای مورد نظر نیاز به متخصص دارد
- اگر هنگام نصب دقت و مهارت کافی بکاربرده نشود باعث ترک خوردن آن میشود.
کناف بهتر است یا رابیتس؟
تفاوت کناف و رابیتس از جنبه های مختلفی قابل بررسی می باشد که در ادامه مورد بررسی قرار می دهیم. البته آنچه که واضح است این است که در شرایط مختلف و با توجه به نیاز، هر کدام مزایای خود را دارد و در موارد عام می توان این دو مورد را جایگزین نمود.
زمان اجرا
مراحل رابیتس کاری و گچ کاری به منظور سقف کاذب، شامل موارد زیر می باشد.
- جوشکاری
- بستن صفحات رابیتس
- گچ کاری
اجرای ۳۶ متر طول آرماتور بندی با جوشکاری و رابیتس بندی و گچ خاک و گچ سفید، بیش از ۱۰ روز طول خواهد کشید. که آرماتوربندی و رابیتس کاری آن 2 روز ، گچ خاک 4 روز و گچ سفید 4 روز به طول می انجامد. همچنین زمان کافی باید بین گچ خاک و گچ سفید ایجاد شود که گچ خاک بصورت کامل خشک شود. اما در کناف که همان سیستم ساخت و ساز خشک می باشد، جوشکاری نیازی نیست زیرا اتصالات به صورت پیچ و میخ می باشد. اجرای ۳۶ متر طول کناف برای پذیرایی با متراژ ۸۰ مترمربع و با اکیپ دو نفره، 2 روز طول می کشد.
هزینه اجرا
مقایسه این دو سیستم از نظر هزینه های اجرایی، همواره با اختلاف نظر های زیادی میان طرفداران هر کدام از این دو ، همراه است ، اما با دیدی منصفانه و جامع (درصورتی که تک تک پارامتر های مستلزم هزینه در شرایط برابر بررسی شود) می توان گفت :
هزینه های ظاهری هر دو کناف و رابیتس کاری، به هم نزدیک است اما واقعیت این است که زمان خود یک هزینه و سرمایه است که در رابیتس کاری جوشکاری و برق کاری، حمل و نقل حجم بشتر مصالح، تخلیه نخاله های ساختمانی پس از کار و نظافت آن و ... هزینه و زمان را افزایش می دهد که در نهایت رابیتس کاری هزینه های جانبی بیشتری خواهد داشت. اما اگر از بعد مالی نیز بخواهیم بررسی نماییم ، اجرای هر متر طول کناف با مصالح و دستمزد، ۳۵ هزار تومان می باشد. این در حالی است که هزینه جوشکاری و رابیتس کاری، از ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان، هزینه گچ خاک و گچ سفید ۳۵ تا ۴۵ هزارتومان و قیمت ها بسته به نوع گچ بری متغیر است. (یعنی اگر گچبری ساده باشد هر متر طول ۳۵ هزار تومان می شود) که در نهایت هر متر طول گچ کاری و رابیتس کاری، ۶۰ تا ۷۵ هزار تومان می گردد.
وزن بار مرده
از نظر مقایسه وزن حاصل از بار مرده سقف کاذب کناف و رابیتس ، سبکی قابل توجه کناف بدیهی خواهد بود. هر متر مربع اجرای طرح با کناف ۱۱ کیلو گرم می باشد. در حالی که وزن هر متر مربع رابیتس با گچ کاری ۴۵ کیلو گرم می باشد.
ترمیم پذیری و سهولت در تغییرات
در ساختمانها پس از گذر زمان ، ممکن است لوله های تاسیساتی عبور کرده از سقف کاذب به تدریج فرسوده و در مواردی به نشت مایعات بی انجامد. همچنین مشاهده میشود ، پس از گذر ۱۰ الی ۱۵ سال از عمر یک واحد مسکونی تمایل به تغییرات دکوراسیون ( باز سازی ساختمان ) احساس میشود در این شرایط نیز برتری با کناف خواهد بود ، زیرا سقف کاذب کناف ( در مقایسه با رابیتس ) به سهولت بیشتری قابل باز و بسته کردن ، ایجاد دسترسی و ترمیم کردن است .
تعداد نفرات اجراکننده
همانطور که بیان شد کار سقف کاذب رابیتس و گچ با سه گروه ( جوشکار – رابیتس بند – گچ کار ) یا نهایتا دو گروه ( جوشکار و رابیتس بند – گچ کار ) قابل اجراست. که همین فرایند در کار اجرای سقف کاذب کناف فقط با یک اکیپ دو نفره برای هر واحد قابل اجرا می باشد.
کیفیت
در کیفیت اجرا نیز باید توجه داشته باشیم که در اجرای کناف اگر از افراد متخصص استفاده شود، هیچگونه سختی و ضرری ایجاد نخواهد شد ولی اگر این اتفاق نیفتد و استانداردها و ضوابط رعایت نگردد، نتیجه دلخواه و همچنین هزینه و درآمد مورد انتظار نیز بدست نمی آید.
مقاومت
مقاومت سقف های کاذب کناف در برابر زلزله، بالاست. انتخاب و استفاده از سقف های مناسب از جمله سقف های کاذب کناف در ساختمان های تجاری- اداری و مسکونی موجب مقاوم شدن ساختمان، کم شدن بار مرده ساختمان، زیبایی محیط داخلی ساختمان و تسریع در اجرای قسمت های مختلف بنا می شود و با رعایت و استفاده از محصولات کناف می توان ایمنی ساختمان را افزایش داد. رابیتس در برابر زلزله، مقاومت دارد اما خود نیز می تواند مسبب افزایش فشارها و خطرات ناشی از زلزله گردد. در اثر آسیب و تخریب موضعی ساختمان ها درحین وقوع زلزله ساختمان تحت یک بار شوک و ضربه ناشی از ریزش اجزا سازه قرار میگیرد و علاوه بر حذف اجزا و المان هایی از سازه، باردینامیكی ناشی از زلزله با بار آوار تركیب شده و بار افزایش یافته جدیدی را ایجاد می كند.
برای اطلاع از شرایط صادرات تیر آهن، صادرات میلگرد، صادرات قوطی و پروفیل با کارشناسان شهر آهن تماس بگیرید.
