تولیدکنندگان محصولات فولادی، از شمش های فولادی به عنوان ماده اولیه ساخت محصولات خود استفاده می کنند. هنگامی که از سنگ آهن، فولاد خام به دست می آید، برای بهتر جا به جا کردن و انتقال آن به مراکز مورد نیاز، فولاد مذاب را در قالب های مستطیلی یا دوزنقه ای می ریزند تا به صورت شمش جامد قابل حمل درآید.
انواع شمش فولادی
پس از گذراندن مراحل شمش ریزی فولاد، شمش های مستطیلی و ذوزنقه ای در انواع بیلت، فابریک و اسلب تولیدو برای صنایع گوناگون به مصرف می رسند. هر یک از انواع شمش فولادی عبارتند از:
شمش بیلت:
چنانچه شمش را به طور مستقیم از تولیدccm به مصرف نورد برسانیم، شمش بیلت تولید می شود. بیلت به شمشال نیز معروف است و از آن بیش تر در تولید میلگرد استفاده می شود. سطح شمشال به صورت دایره یا مربع با عرض کم تر از ۱۵ سانتی متر است. بیلت از شمش کوتاه تر است.
شمش فابریک:
شمش فابریک که در گذشته با نام بلوم شناخته می شد، قطعات کوچک و مورد نیاز از قطعات سایز بزرگ شمش هایی هستند که پس از طی مراحل فرآیند نورد، برای استفاده در نورد های متقاطع استفاده می شوند.
شمش اسلب:
شمش فولادی اسلب از لحاظ شکل و ظاهر با سایر انواع شمش تفاوت دارد و برعکس آن ها سطح مقطع آن مستطیلی است. اغلب ضخامت آن ۱۳۰ میلی متر، عرض و طول آن هم به ترتیب ۲۵/۱ و ۱۲ میلی متر است. اسلب به عنوان ماده اولیه تولید ورق فولادی به کار می رود. اسلب به نام های سلب یا تختال نیز معروف است و به طور مستقیم با ریخته گری مداوم یا به طور غیر مستقیم با نورد گرم دیگر شمش های فولادی تهیه می شود.
روش های تولید شمش فولادی
همانطور که گفتیم، شمش های فولادی از سنگ آهن به دست می آیند. پس از آن که فولاد مذاب تهیه شد، شمش فولادی به سه روش کوره بلند، احیا مستقیم و کوره تونلی تولید می شود.
روش کوره بلند:
در این روش رایج تولید شمش فولادی، گندله سنگ آهن را با آهک و کک به درون کوره بلند می ریزند،در این مرحله آهن خام به دست می آید. پس از آن، آهن خام را درون کوره کنورتر و با استفاده از دمش اکسیژن به فولاد ذوب شده تبدیل می کنند. وپس از پایان این مرحله نیز فولاد ذوب شده جهت ریخته گری آماده می شود. در مرحله ریخته گری، فولاد مذاب به انواع شمش فولادی تبدیل می شود.
روش احیا مستقیم:
روش احیا مستقیم در ایران رایج است. این روش با مصرف گاز طبیعی به عنوان سوخت، در کوره احیا صورت می گیرد. کوره احیا آهن اسفنجی تولید می کند؛ این آهن اسفنجی را با آهک، کک و موادی دیگر به درون کوره قوس الکتریکی که قبل از آن آهن قراضه وارد آن شده است می ریزند. در این مرحله ترکیب شیمیایی فولاد ذوب شده را بررسی می کنند تا ماده مورد نظر ایجاد شود. پس از جدا کردن ناخالصی ها، فولاد مذاب، در واحد ریخته گری به درون ظروفی که تاندیش نام دارند ریخته می شود. سپس ظرف مورد نظر را درون قالبی مسی آب گرد روی یک غلتک می گذارند و به کمک آب آن را خنک می کنند. با این روش شمش فولادی تولید می شود.
روش کوره تونلی:
این روش تولید شمش فولادی، جدید و مدرن محسوب می شود و تا به حال در کشور ما مورد استفاده قرار نگرفته است. در این شیوه آهن به صورت جامد به کمک کربن احیا می شود.
شمش فولادی 5sp چیست؟
شمش های فولادی دو گرید مختلف 3sp و 5sp هستند که تحت نظر استاندارد ST37 قرار دارند. 5sp در گروه فولاد های کربنی ساده که امکان عملیات حرارتی ندارند، قرار دارند؛ بنابراین در مواردی که به استحکام و حرارت بالا نیاز است، فولاد 5sp به کار نمی رود. شمش فولادی 5sp از انعطاف پذیری کم تری نسبت به شمش 3sp برخوردار است و در صنایع باثبات که نیازمند فشار و نیروی زیادی نیست، مورد استفاده قرار می گیرند.
آنالیز شمش فولادی 5sp:
در جدول زیر مقادیر عناصر موجود در شمش فولادی 5sp ذکر شده است.
| کربن | 0.28 الی 0.37 |
| سیلیسیم | 0.15 الی 0.3 |
| منگنز | 0.5 الی 0.8 |
| فسفر | 0.04 |
| گوگرد (ماکزیمم) | 0.05 |
| کروم (ماکزیمم) | 0.3 |
| نیکل (ماکزیمم) | 0.3 |
| مس (ماکزیمم) | 0.3 |
قیمت شمش فولادی
همانطور که می دانید، قیمت شمش فولادی همانند سایر مواد اولیه مورد نیاز صنایع، روز به روز و ساعت به ساعت در حال تغییر و بروز رسانی است؛ چنانچه قیمت ارائه شده در این ساعت با قیمت ساعت بعد متفاوت است. قیمت هر کیلو شمش فولادی، مانند قیمت شمش فولاد ارفع (شرکت تولید آهن و فولاد ارفع) به عوامل مختلفی مانند نرخ دلار و ارز، عرضه و تقاضا، نحوه حمل و انتقال ان ها و... بستگی دارد. دفاتر فروش شمش فولادی، قیمت شمش فولادی را با در نظر گرفتن ۹٪ مالیات محاسبه و ارائه می کنند.
کاربرد های شمش فولادی
شمش فولادی جهت تولید انواع مصالح فولادی مورد نیاز در ساخت و ساز به کار می رود. به عنوان مثال، از بلوم و بیلت در تولید انواع تیرآهن، میلگرد (آجدار و ساده)، مفتول، ناودانی، نبشی، سپری، لوله های بی درز، مانیسمان و... استفاده می شود. اسلب یا همان تختال نیز جهت تولید ورق فلزی در فرآیند های نورد سرد و گرم مورد استفاده قرار می گیرند. هم چنین با استفاده از اسلب، صفحه، کلاف، نوار های فلزی، کویل، لوله درز دار، تیوپ و... تولید می شوند.
کارخانه های تولید شمش فولادی در ایران
کارخانه های فولاد مبارکه، رفع، فولاد خوزستان، چادرملو و... انواع شمش های فولادی را تولید می کنند و به فروش می رسانند. شما برای یافتن اطلاعات درباره نوع شمش های تولیدی هر کارخانه، قیمت آن ها و دیگر موارد باید به دفاتر فروش یا سایت های آن ها مراجعه کنید یا با آن ها تماس بگیرید. به عنوان مثال، برای آگاهی از قیمت شمش فولاد خوزستان در بورس کالا، قیمت شمش فولاد خوزستان کدال، قیمت شمش فولاد ارفع و... باید از طریق جستجو در اینترنت یا مراجعه حضوری پاسخ خود را پیدا کنید.
جمع بندی
قیمت شمش فولادی در بورس پیوسته و مداوم در حال تغییر است؛ بنابراین برای خرید انواع شمش، پس از بررسی نوع شمش مورد استفاده خود، با استفاده از روش های گوناگون، قیمت شمش مورد نظر را استخراج و سپس اقدام به خرید کنید.
برای اطلاع از شرایط صادرات به صفحه ی صادرات فولاد مراجعه کنید.
